Một quá trình đi xuyên suốt all lịch sử của loài người, Homo Sapiens, được gói gọn trong 500 trang sách. Tuy nhiên đấy k chỉ là các lời văn lướt qua từng điểm đến lưu đầy dấu chân của Sapien, mà còn là chuyến đò trôi vào sâu tận nội tâm và bí quyết nghĩ của thế giới con người tinh khôn, tối tân, con người tốt Homo Sapien. Sapiens: Review sách lược sử loài người , một cuốn sách chán ngắt tuy nhiên đáng để đọc. Bởi lẽ các chi tiết thú vị nhất của nó, cũng giống như chính bí quyết người viết diễn dãi hạnh phúc: yếu ớt, le lói tuy nhiên rực rỡ.
Review sách lược sử loài người – Review sách Sapiens
Mở đầu Sapien là quá trình của thế giới con người ở thuở ban mai của nhận thức. Cuộc tiến trình bắt đầu bằng việc bật mí từ những bí mật động trời của loài người chúng ta: Homo Sapiens anh chị em, rằng chúng ta k phải là giống “con người” độc nhất trên Trái đất tốt Sapiens là giống loài không khoan dung, một tay che trời huỷ diệt hầu như toàn bộ các tộc người khác, đến các bí mật không mấy động trời như chúng ta là loài săn bắt hái lượm chứ không dùng chảo để chiên, nuôi get thịt, súng để săn dường như ngày nay. Người viết đang vẽ nên một bức tranh toàn cảnh 70000 năm quá trình tiến hoá của chúng ta với sự click mạnh ở ba cuộc phương pháp trực tuyến lớn: Nông Nghiệp, Nhận Thức và Khoa Học. Mỗi cuộc bí quyết trực tuyến mang đến cho Sapiens sự biến động rõ ràng trong đời sống, trật tự toàn cầu và cấp độ tư duy, qua đó cũng thực hiện bật lên được nét riêng biệt của loài Sapiens.
Dĩ nhiên, nếu như Sapiens của Yuval Harari chỉ đơn giản là một bản báo cáo khoa học hơn năm trăm trang về từng bước đi của con người xuyên suốt 70000 năm lịch sử thì sẽ là một ngạc nhiên lớn khi Bill Gate khuyên rằng chúng ta mỗi người nên có 1 quyển và một khi đọc xong, họ nên ngồi lại với các Homo Sapiens không giống và đề cập về nó . Yuval Harari, với một hệ thống kiến thức sâu rộng trải dài từ lịch sử toàn cầu, Trung cổ đến nhân học, triết học, tôn giáo và cả sự có liên quan đến sinh học, đã dán đầy trên các trang giấy trắng toàn chữ với chữ. Chính Điều này phần nào cũng làm chán nản các bạn đọc của ông. Khá nhiều văn hóa được ngưng tụ dưới dạng chữ viết. Nhưng chính vì kiến thức mang tính khoa học ấy lại là nền móng và cơ sở để ông biện bàn luận và chứng minh cho những quan điểm rất riêng của mình về cảnh quan chung của thế giới, xung quanh ông: từ phân biệt chủng tộc, nữ quyền cho đến bản chất của việc lần mò tìm kiếm hạnh phúc.
Chương 1: phương thức trực tuyến nhận thức
“Nhận thức”, nghe thật đao to búa lớn, tuy nhiên thật vậy, ở những ngày đầu sơ khai, con người đang có những bước tiến vĩ đại tại nhận thức. Chuyển mình từ loài đi bằng bốn chân hơi khom khom cái lưng, bộ não của Sapiens to lên, mạng lưới noron lớn mạnh khó hiểu, loài người thuở bấy giờ phát hiện phương pháp chế tác ra lửa, tạo dựng nên một nền văn hoá biết “ăn chín uống sôi”, sưởi ấm khi giá rét hay phóng hoả chủ đích, tạo nên các đồng bằng xanh mới vốn tưởng vừa mới khô cằn éo úa. Với một nền móng văn hóa tương đối, khả năng like nghi, Sapiens lúc bấy giờ quyết định phiêu bạt giang hồ, rời bỏ Châu Phi để đặt chân đến Châu Âu và Đông Nam Á. Và ở đây, các sản phẩm handmade đi đầu được ra đời. Trước là phát minh ra tàu thuyền, đèn dầu, cung tên và kim khâu, sau là những đồ mỹ nghệ đưa tính nghệ thuật cao như trang sức. Tuy nhiên yes lẽ sản phẩm then chốt đã tạo nên cuộc sống và thế giới loài Sapiens hiện đại chúng ta chính là tưởng tượng cùng nhau.
Trí tưởng tượng được chắp cánh bay xa. Mỗi ngày một khi sử dụng việc kiếm ăn lam lũ, Sapiens trở về nhà ngồi tán dóc với nhau. Thông tin của những cuộc tán dóc vừa mới trở thành những sự kết nối tạo nên một trật tự thế giới tưởng tượng với sự phân tầng giai cấp, với sự cả tin vào các huyền thoại cổ tích.
Chương 2: công thức trực tuyến Nông Nghiệp
.png)
Yuval vừa mới đặt cho cuộc công thức trực tuyến này một cái tên khá cay cú: Sự lừa dối to nhất lịch sử. Vì sao vậy? Khi ở phương thức online Nông Nghiệp, Sapiens biến mất là các hiệp khách giang hồ lang thang phông bạt tại vô định nữa mà họ đang biết yên bề gia thất, chọn một vùng đất đề an cư lập nghiệp. Những hiệp khách ấy đang dần trở thành nông dân đích thực, làm việc ngày đêm để tạo dựng lương khô, vốn là lúa mì.
Hệ quả của việc thực hiện công việc chăm chỉ gầy dựng nhiều lương khô là một hệ thống phân tầng xã hội với sự xuất hiện của vua chúa, địa chủ, tuy nhiên nghĩ mà coi, ko phải nếu so sánh nông dân hiện nay đối với hiệp khách khi xưa, thì rạch ròi với gốc lương thực dồi dào và ổn định hơn, lý ra chất số lượng đời sống của nông dân phải good hơn hiệp khách rất nhiều chứ? Câu hỏi này, vốn là một trong những ý tưởng chủ đạo của sách, đã gầy dựng ra nhiều bàn luận điểm tranh luận. Dưới góc nhìn của một nhà nghiên cứu có chiều sâu, Yuval cho rằng, hiệp khách sống chất số lượng hơn bởi họ chỉ hái lượm để vừa quá đủ ăn, phần thời gian còn lại dùng để hội họp group chém gió good bắt chí cho nhau, tận hưởng một cuộc đời vô cùng nhẹ nhõm. Trong khi đó, Nông dân phải đầu tắt mặt tối, bán mặt cho đất bán lưng cho trời, thực hiện từ sáng đến tối, không một phút giây ngơi nghỉ chứ đừng đề cập yes thời gian chém gió, mà kết cục cũng chỉ để tích luỹ lương thực cho giai cấp cầm quyền cao hơn. Chính lời giải thích này cũng mở ra một câu trả lời cho không gian Sapiens hiện đại.
Những hậu duệ của nông dân thời ấy, không còn phải cắm mặt trên đồng ruộng nữa, mà các đôi mắt của họ thêm vào màn hình vi tính, sổ sách. Đó là Nhật Bản, Mỹ, Việt Nam tốt các đất nước mà sức ép cuộc sống khủng khiếp khác. Các Sapiens tối tân này bỏ xót mất năng lực cảm thụ đời sống, thực hiện công việc quần quật. Kết cục họ cũng chẳng hơn gì chính tổ tiên của mình, các hiệp khách. Yuval cho rằng chính lòng tham của con người là nguyên căn của mọi sự đau khổ. Đối với một người nghèo khổ, 100 triệu sẽ là một món quà từ Chúa, nhưng với một thương gia, khi đã quá quen với các khoản đầu tư hàng tỉ đồng, thì số tài nguyên ấy dường giống như quá bé. Điều kiện sống càng được nâng cao, thì con người lại càng mưu cầu rất nhiều hơn nữa.
Cũng ở chính cuộc phương thức online này, Yuval cũng đã gầy dựng ra một cuộc tranh luận về thực chất của nỗi lo phân biệt chủng tộc và những trận đấu tranh.
Nhà khoa học không tiếp cận vấn đề bằng cách mù quáng đấu tranh cho phân biệt chủng tộc. Không hô hào. Không biểu tình bằng ngôn ngữ. Bằng cách so sánh, phân tích khác biệt giữa các đặc điểm cơ thể của những giai cấp bị phân biệt: như người da màu tốt phụ nữ. Bằng chính hướng nhìn sinh học, Yuval đã chứng minh được sự bình đẳng đáng giữa các màu da, rằng là người da màu cũng có mức độ tư duy, tưởng tượng, yêu thương và san sẻ hệt như các người da sáng màu khác. Không phải yêu thương và chia sẻ là mấu chốt để tạo thành một con người hoàn chỉnh? Cũng với chính những lý lẽ đầy cơ sở dường như vậy, ông cho thấy rằng phụ nữ được sinh ra với thiên chức là một người mẹ, qua năm tháng, thiên chức ấy vừa mới ban cho người phụ nữ các phẩm chất mà giới nam phải ghen tị: sự mềm mỏng, tinh tế, nhạy cảm, và cấp độ đồng cảm ở mức độ sâu sắc hơn giới nam rất nhiều.
Chèn vào đấy, Yuval đang đưa ra một hướng nhìn thú vị. Theo như bí quyết chúng ta vừa mới biết ở phương pháp Mạng Nhận Thức, Sapien đang có khả năng tưởng tượng rất phong phú vào khó hiểu, và chính trị, trật tự xã hội, tất cả của không gian con người bao gồm cả sự phân biệt đối xử với phụ nữ và người da màu, đều là hàng hóa của trí tượng tượng bậc cao, chi chít những cụ thể đan xen với nhau làm ra thực trong chúng ta đã sống. Đó cũng là một nỗi hoài nghi về ý nghĩa của Mọi thứ từ Yuval. Ý của anh là gì? Đối với anh, Tất cả mọi thứ là vô nghĩa, đời sống chỉ đơn giản là sự vận động của thời gian, con người cũng như bao con vật khác, cảm nhận đời sống một bí quyết vô nghĩa. Nếu đời sống có ý nghĩa với chúng ta thì nguyên nhân nó lại không có ý nghĩa với con vật khác? Mà chúng ta, Sapien hiện đại mãi mãi hay vin vào một cuộc sống ý nghĩa để đưa ra một diễn đạt tương đối cho hạnh phúc. Vậy nếu như hạnh phúc chỉ là một giận dữ sinh hoá cơ bản tại con người thì sao? Đây cũng là ý tưởng chủ đạo còn lại của quyển sách.
Chương 3: Sự độc nhất
Rồi thì thời kì ăn lông ở lỗ gần như cũng trôi vào bỏ xót lãng. Nông dân cũng rũ bỏ đi những tiềm chất của hiệp khách còn sót lại. Sapiens giờ đang chuyển lên một thứ bậc cao hơn với sự xuất hiện của nhiều ảnh thái quốc gia và đế chế, cộng với sự xảy ra của chủ nghĩa tư bản và các định lý kinh tế từ Adam Smith, ở chương này, Yuval đang cho chúng ta thấy tiến trình lập quốc của Sapiens và sự toàn thế giới hoá.
Dĩ nhiên, khi một ảnh thái kinh tế xảy ra, công việc buôn bán, thương mại phát triển, tất yếu sẽ dẫn theo sự ra đời của đồng tiền. Hai mặt của đồng tiền được cho rằng Mua và Đầu Tư. Chính ở hai hình thái này đã tạo ra rất nhiều chủ nghĩa dường như chủ nghĩa tiêu sử dụng, chủ nghĩa khám phá liên tục thúc đẩy hành vi mua sản phẩm của Sapiens qua đó góp một phần gầy dựng hàng loạt những thị trường khác nhau qua đó dùng tiền đề ở những chương cuối, người viết điểm qua những đế quốc thống trị, dẫn dắt những Sapiens hiện đại con người qua những cuộc khủng hoảng kinh tế nổi bật nhất là cuộc khủng hoảng kinh tế Misisippi, hay công cuộc lập quốc rồi trở nên siêu cường kinh tế giống như Hà Lan, qua đó tái hiện lại sự ra đời đầy vũ bão và hỗn độn của hệ thống tài chính hiện đại.
Cũng ở phần này, tác giả cũng điểm ra sự ra khởi tạo của các tôn giáo. Cái nôi và những giả thiết về thế giới được cai quảng bởi một tôn giáo cũng gợi ra nhiều nét thú vị trong tranh luận.
Chương cuối: cách online Khoa học
Review sách lược sử loài người ngày nay, dường giống như các Sapiens đã đạt đến dữ dội trong cấp độ tư duy và tận dụng hợp lý mức độ của não bộ. Các phát minh cứ nối tiếp nhau mà xảy ra. Các loại kháng sinh, sự cải tiến tại quân sự, hay khoa học kĩ năng cứ liên tục ra đời. Ở phần này, tác giả đang có những nhận xét rất sâu về thực chất của khoa học. Trải dài từ các nguyên căn cơ bản từ lối tìm hiểu cho đến những động lực xúc tiến sự tiến bộ đột phá của cuộc cách thức online vốn chỉ xấp xỉ 500 tuổi đời, quá nhỏ bé so sánh với 2 người chị của nó, tuy nhiên lại tiến triển vũ bão.
Theo Yuval, sở dĩ Sapiens khiếu dùng khoa học là bởi sự hoài nghi. Những kẻ hoài nghi nhất đã k cho phép bản thân tin tưởng bất kì thứ gì. Từ các thể chế, nguyên lí rồi cả tôn giáo. Tất cả đều được đưa vào phân tích. Chính sự ngờ vực mở bài bằng “Tại Sao…”, Sapiens đã mở ra một cánh cửa kiến thức, từ y tế, quân sự cho đến những tri thức thay đổi đời sống của Sapiens.
Tuy nhiên các phân tích về sự hình thành của khoa học, cũng mở ra rất nhiều khía cạnh trong việc dùng nó. Nếu như là tốt, thì đủ nội lực kể đến cuộc cách online Công nghiệp, với sự tối tân hoá trong công thức sản xuất, công nghệ sản xuất dây chuyền, các sp mới. Nếu như là xấu, thì khoa học được sử dụng với mục tiêu cho chiến tranh dường như thế chiến I và II, ví dụ súng đạn, những vũ khí hoá học, vũ khí huỷ diệt dường như bom nguyên tử. Có thể nói, khoa học luôn lẽo đẽo theo sau là sự tiến bộ, khoa học làm ra tiến bộ. Sự tiến bộ lại mưu cầu tham vọng. Và dĩ nhiên, ở Sapien cũng tồn tại tham vọng sử dụng khoa học để loại cái chết ra khỏi phương trình của cuộc sống.
Sẽ k bất ngờ một tí nào, nếu như một nhà khoa học đã làm việc trong bộ phận “Làm sao để bất tử”, hoài nghi. Tuy nhiên lạ lùng thay, nhà khoa học này lại hoài nghi về ý nghĩa của sự chết, vốn tự nhiên đang được mặc định là một cái gì xấu xa. Bối rối thay, chẳng những ông chả tìm được câu trả lời mà còn bị dẫn đến một nỗi hoài nghi khác. Một nỗi hoài nghi sâu sắc và deep hơn rất nhiều. Hạnh phúc ý có nghĩa là gì? Với lối tư duy vừa mới được trui rèn, nhà khoa học nhận ra, nếu lỡ con người tìm được công thức kháng mọi loại bệnh tật, kháng luôn cả tuổi già. Một giả định về việc chết do bệnh tật và lão hoá đã bị đẩy lùi, chì còn mối đe doạ từ tai nạn cuộc sống. Vậy ko phải, vẫn yes nguy cơ, nhà khoa học sẽ coi người thân qua đời vì tai nạn sao? Vậy bất tử lúc này là một món quà, hay là một sự trừng phạt?
Tuy nhiên, tình huống trên cũng chỉ là một lập bàn luận nhỏ của nhà khoa học mà thôi. Dĩ nhiên là nhà khoa học còn Quan sát nhận trên phương diện khoa học nữa chứ. Ông phát hiện ra, hạnh phúc dài hạn chỉ được biết đến từ serotonin, dopamine và oxytocin . Chỉ vậy á, hạnh phúc là một giận dữ sinh hoá?
nhưng lập bàn luận kiểu dường như trên cũng bị thách thức và được thay thế bởi một lập luận giải khác. Hạnh phúc là được sống một cuộc sống ý nghĩa . Như đã nói ở các chương đầu. Sapiens là một loài có cấp độ tưởng tượng khó hiểu. Những thể chế, chính phủ, iphone, và các thú vui, ý nghĩa trong đời sống đều được tạo ra nên bởi sự tưởng tượng của Sapiens. Mà tưởng tượng được khái niệm là k có thật. Vậy ra cuộc sống chả nghĩa gì? Bàng hoàng, choáng váng là cảm xúc mà Yuval đang đem lại cho người coi. Ông đang truyền cái nỗi hoài nghi về hạnh phúc và ý nghĩa cho chính bạn đọc của mình.
Sapiens tại 70000 năm tiến hoá và tiến triển đến cực thịnh, nắm tại tay những món đồ chơi nóng, như khoa học kĩ năng, công nghệ và cả tin tức, nhưng vẫn mù mờ về lối đi chung. Lối đi tìm hạnh phúc? Mỗi Sapiens có quá nhiều phương thức Quan sát nhận về hạnh phúc? Một vài là tiền. Số không giống có những tiền hơn thì nhu cầu nhiều tiền hơn và nhiều hơn là tiền, quyền lực chẳng hạn. Nhưng, không hề những thứ đó được xây dựng trên tưởng tượng và niềm tin? Vậy cái gì là thật? Cái thật sự đang mất dần.
Tình yêu thương gia đình vừa mới mất dần. Mối quan hệ, các giây phút tụm ba tụm bảy thời còn ở nhà đất sét, Sapiens cũng đã đánh mất. Khoa học cho ta kênh social, kết nối với nhau vũ bão hơn, nhưng cuối cùng sự gắn kết ấy là các bit điện tử nhỏ nhoi, biểu cảm là những emotion, và đôi mắt là 2 chấm tròn đen bé xíu trên cái miệng luôn cười good luôn mếu. Chừng nào, Sapiens chưa tìm ra được lời giải thích thích đáng cho câu hỏi: con người nhu cầu mình mong muốn gì , thì chừng đấy khoa học kĩ năng, công nghệ và các thứ không giống chỉ được dùng cho những đề tài mang tính thiếu định hướng. Nhìn bao quát thì chúng ta luôn luôn chả sướng hơn tổ tiên của con người công thức đây mấy chục ngàn năm là bao nhiu. Đó có lẽ cũng là nguyên do Yuval luôn gọi những vị thần với cái tên Sapiens, chúng ta mặc dù yes hiện đại đến đâu, vẫn chỉ là thế giới con người. Có quyền năng đến đâu, vẫn k thể là thần, vì vẫn còn những khoảng trống, những thiếu sót ở tâm hồn.
Kết
Review sách lược sử loài người Yuval đã thiết kế nên một bản tóm lược về thế giới con người. Cả môi trường lẫn nội tâm. Đan xen những kiến thức là các suy ngẫm về thời cuộc. Tuy nhiên, chính vì sự thêm thật nhiều khá nhiều kiến thức tại vẻn vẹn 500 trang sách, mặc dù đang lược đi biết bao, cũng đã tạo ra sự bội thực. Dẫu bạn k phải là một người yêu lịch sử, thì cũng hãy cần có tại tay một cuốn sách như thế này, bởi nó không những là lược sử về tổ tiên của con người, mà còn là để xem lại các thiếu sót ở cả quá khứ lẫn hiện nay. Dĩ nhiên là bạn mãi mãi phải chịu một vài liều gây mê trước khi hoàn toàn có thể đạt được sự đồng điệu với người viết. Nhưng tin chắc rằng, có vài ngàn liều gây mê, chống buồn nôn chóng mặt, thì vẫn quá hời cho Sapiens: Lược sử loài người.